Në një cep të Iranit veriperëndimor, rreth 60 kilometra nga qyteti i Tabrizit, ndodhet fshati Kandovan, i njohur për vendbanimet tij të gdhendura në shkëmbinj vullkanikë dhe është i vetmi fshat i tillë në botë ku njerëzit ende jetojnë brenda “shpellave”.

Ndryshe nga vendbanime të ngjashme si ato në Kapadokia të Turqisë, Kandovani nuk është muze apo atraksion i braktisur.

Rreth 117 familje ende banojnë në këto shtëpi gurësh, që datojnë mbi 700 vjet më parë – ndonëse disa arkeologë besojnë se origjina e tyre mund të shkojë deri në 7 mijë vjet.

Sipas studiuesve, banorët e parë u strehuan këtu gjatë pushtimit mongol në shekullin XIII, duke e shndërruar më pas strehën në një vendbanim të përhershëm.

Këto shtëpi konike, të quajtura “karan”, janë gdhendur me dorë në gurin e butë vullkanik dhe formojnë një peizazh që ngjan me një koshere bletësh.

Kandovani është shembull i përsosur i bashkëjetesës midis njeriut dhe natyrës. Muret e trasha prej guri ofrojnë izolim natyral – duke i mbajtur ambientet e brendshme të freskëta në verë dhe të ngrohta në dimër.

Disa prej shtëpive janë shumëkatëshe, të lidhura mes tyre me tunelë apo shkallë të gdhendura. Banorët, përveçse ruajnë arkitekturën tradicionale, vazhdojnë të jetojnë me ritmet e jetës rurale iraniane: rritjen e bagëtive, thurjen e qilimave dhe prodhimin e mjaltit e gjalpit lokal.

Sot, Kandovani është kthyer në një destinacion turistik unik, duke tërhequr vizitorë nga e gjithë bota. Nëpër rrugicat e ngushta gjenden dyqane artizanale, ku shiten produkte tradicionale, fruta të thata dhe bimë mjekësore.

Kandovani është fshati i parë iranian që është përfshirë në listën e UNESCO-s për Fshatrat më të Mirë Turistikë, falë ruajtjes së mënyrës tradicionale të jetesës dhe harmonisë së tij me mjedisin natyror.

Në pranverë dhe vjeshtë, peizazhi përreth gjelbëron dhe ngjyrat e tokës vullkanike krijojnë kontraste mahnitëse. Ndërsa në dimër, fshati mbulohet nga bora, duke u kthyer në një botë përrallore e bardhë, ku format e çuditshme shkëmbore duken edhe më magjike.

Fshati ndodhet rreth 1 orë e gjysmë larg Tabrizit, një qytet i lidhur mirë me rrugë, hekurudhë dhe aeroport.

Vizitorët mund të marrin një taksi apo makinë private, ose të udhëtojnë me minibusë deri në Osku, qytetin më të afërt, dhe më pas të vazhdojnë për në Kandovan me një udhëtim panoramik prej 20 minutash nëpër kodra shkëmbore.